Niemowlę

Przyjście na świat dziecka jest jego pierwszym momentem zetknięcia się ze światem poza-łonowym, wcześniej tworzyło ono symbiozę z matką, której organizm zapewniał płodowi realizację wszystkich funkcji życiowych.

Poród jest dla dziecka szokiem, nagle środowisko życia ulega zmianie o 360 stopni, niemowlę musi się zatem zmierzyć z ogromnym wyzwaniem, jakie stawia przed nim nowy świat. Ogromna przestrzeń w jakiej się znalazło budzi stopniową ciekawość. W łonie matki robiło się coraz ciaśniej, nóżki i rączki musiały być przykurczone, kręgosłup zgięty w łuk, to był dla płodu ogromny dyskomfort. Środowisko zewnętrzne stwarza nowe możliwości ruchowe, które niemowlę powoli, ale systematycznie i sukcesywnie opanowuje.

Pierwsze chwile nie należą do najłatwiejszych, niemowlę broni się przed zimnem, hałasem, światłem, jego pozycja jest wciąż zamknięta, a każdą niewygodę ogłasza głośnym płaczem. Dłonie zaciśnięte w piąstki, główka zwrócona na bok, nóżki i rączki przyciągnięte jak najbliżej ciała. Pierwszy miesiąc, tak zwany okres noworodkowy, jest czasem adaptacji dziecka do nowych warunków  życia, jest również próbą sił, zmierzenia się z bodźcami jakich do tej pory nie doświadczało.

W rozwoju ruchowym (motorycznym) niemowlaka panuje zasada, zgodnie z którą pionizacja ciała następuje w ustalonej kolejności - od głowy przez barki, piersi, lędźwie, biodra aż po nogi. Dziecko stopniowo unosi poszczególne odcinki ciała aż do postawienia przełomowego pierwszego kroku. Zanim to jednak nastąpi, ma przed sobą długą drogę.

Noworodek  ma wykształcone wiele odruchów, tj. odruch moro, odruch Bagińskiego, czy odruch ssania. Główną aktywnością maleńkiego człowieka jest ssanie piersi oraz przeciąganie się, kichanie, ostrożna obserwacja matki. Położone na brzuchu kładzie główkę z jednej strony, nie dźwiga jej, gdyż nie ma jeszcze takiej siły w karku. Dziecko mało interesuje się jeszcze światem ponieważ jego wzrok jest jeszcze zbyt słaby, co chroni go przed nadmiarem bodźców optycznych.

Po pierwszym miesiącu życia, mija okres noworodkowy i zaczyna się okres niemowlęcy. Dziecko położone na brzuszku potrafi obrócić główkę z jednego boku na drugi, leżąc na plecach przygląda się przedmiotom w zasięgu wzroku, otwiera pięści. Wykazuje większą aktywność, jednak nadal większość czasu przesypia.

W trzecim miesiącu życia niemowlę jest już zdolne do unoszenia oraz obracania główki na boki, potrafi także patrzeć w tej pozycji przed siebie, jego ramiona są już silniejsze, radzą sobie z utrzymaniem ciężkiej głowy w górze. Leżąc na plecach dziecko odwraca głowę w kierunku źródła dźwięku, wychyla się również do tyłu chcąc ujrzeć interesujące go dźwięki i jasne, migające obrazy. Noszone na rękach nie kiwa główką na boki, nie ma wiotkiej szyi. Dziecko podtrzymane za ręce może usztywnić mięśnie na tyle by przyjąć pozycję siedzącą, pod warunkiem, że jest pewnie trzymane za ręce. Kopniaki, chwytanie przedmiotów, zabawa własnym rączkami są na porządku dziennym.

W czwartym miesiącu dziecko może już podjąć pierwsze próby przewrotu na bok, dlatego należy bardzo uważać na jego bezpieczeństwo. Wyciąganie rączek jest prośbą o wzięcie na ręce. Na brzuszku dziecko wyprostowuje ręce i wysoko dźwiga główkę. Dziecko chętnie bawi się podanymi zabawkami, wkładając je do ust, obracając nimi w dłoniach, potrząsając. Niemowlę pracuje mięśniami grzbietu i pleców, wiercąc się i usztywniając konstrukcję. Głowa znajduje się w pozycji środkowej.

W piątym miesiącu życia dziecko może opanować już umiejętność siedzenia bez podtrzymywania, gdyż kontroluje już dobrze tułów, również wchodzi w etap raczkowania, potrafi przejść z leżenia na brzuchu do siadu. Rozwija zdolności manualne, sięga po zabawki, manipuluje nimi w rączkach. Niemowlę jest już bardzo silne, przebyło krok milowy w rozwoju ruchowym.
W szóstym miesiącu życia niemowlę podnosi głowę leżąc na wznak, raczkuje z wysoko uniesioną głową i wyprostowanymi ramionami, potrafi bawić się zabawkami rozłożonymi w zasięgu rąk.

Należy pamiętać, że normy rozwojowe nie mają sztywnych ograniczeń czasowych, gdyż każde dziecko ma swoje indywidualne tempo rozwoju. Może być tak, że opanuje daną umiejętność dużo wcześniej, a z inną miewa trudności. Warto bacznie obserwować postępy swojego dziecka, a ewentualne wątpliwości zgłaszać pediatrze, bo tylko rodzic spędza przy dziecku tak wiele czasu, by móc wychwycić wszelkie nieprawidłowości. Rodzice powinni wspierać swoje dziecko w rozwoju ruchowym, dbać o jego bezpieczeństwo podczas podejmowania kolejnych nowych aktywności motorycznych. Rodzic musi stymulować rozwój swojego dziecka.